کوچۀ گل محمدی،  برنامة مستند تلویزیونی با محوریت مصاحبه با خانواده‌های شهیدان هشت‌سال دفاع مقدس به کارگردانی ابوالقاسم ابوترابی زارچی و تهیه‌کنندگی علی‌محمد خادمی.

ابوترابی در ۱۳۵۲ ش، در زارچ یزد زاده شد. تحصیلاتش را تا مقطع دیپلم در رشتۀ علوم تجربی در حدود سال‌های ۱۳۷۱-1372 ش، در زادگاهش گذراند و پس‌ازآن، در رشتۀ شیمی در دانشگاه پیام نور اردکان به تحصیل پرداخت. دو سال بعد در ۱۳۷۴ ش، هم‌زمان با تحصیل، در کنکور سراسری هنر شرکت کرد و در رشتۀ فیلم‌سازی در تلویزیون (تولید سیما) در دانشکدۀ صداوسیما در تهران پذیرفته شد و بعد از دریافت مدرک کارشناسی تولید سیما از دانشگاه صداوسیمای تهران، در صداوسیمای مرکز یزد مشغول به کار شد و در ۱۳۹۹ ش، گواهی کارشناسی ارشد همین رشته را در دانشکدۀ دین و رسانۀ قم دریافت کرد. او از ۱۳۷۷ ش به کارگردانی آثار مختلف مشغول است که مهم‌ترین آن‌ها در حوزۀ دفاع مقدس، مستندهای مجموعۀ الغدیریان، سردار فیض، کوچ عشق، شیله تا بی‌نهایت و کوچۀ گل محمدی است.

طرح برنامۀ کوچۀ گل محمدی در چهارچوب سیاست‌های صداوسیمای مرکز یزد برای تجلیل از خانواده‌های شهدای استان مطرح شد و ابوترابی انگیزه‌اش را از کارگردانی این برنامه را وجود برنامه‌ای با محوریت شهدای یزد در شبکۀ استان لازم دانست. او نام‌ این مستند را استعاره‌ای از کوچه‌های بهشت می‌داند که روایتگر زندگی شهدایی است که از این عالم خاکی عروج کرده‌اند و در کوچه‌های گل محمدی بهشت سکنا گزیده‌اند؛ نیز از هر کوچه‌ای در وطن که خانۀ شهیدی در آن هست، همیشه بوی گل محمدی به مشام می‌رسد.

او برای ساخت این مستند نخست، شهدای برجسته و تأثیرگذار استان یزد را شناسایی کرد. پس‌ازآن، با کمک رابطان محلی یا بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان‌ها، براساس عملیات منجر به شهادت وی، مناسبت‌های مختلف سال (برای نمونه، در دهۀ فجر، برنامه بیشتر، به شهیدان شاخص انقلاب می‌پرداخت)، محل تولد و شاخص بودن وی انتخاب می‌کرد، و پس از هماهنگی با خانواده، هم‌رزمان و دوستان وی، مجری در محفلی صمیمی، با هریک از آن‌ها مصاحبه می‌‌داد، محل ضبط برنامه نیز بر سر تربت پاک شهید، منزل وی یا فضای زیبایی در روستا یا محله بود. در این مصاحبه، به اخلاق، رفتار و منش شهید در خانواده و جامعه نیز فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی وی اشاره می‌شد. بین مصاحبه‌ها، نامه یا خاطرات نوشته‌شدۀ شهید یا هر سندی که از وی باقی‌مانده بود، پخش می‌شد.

این برنامه از ۲۰ فروردین ۱۳۸۲ تا آخر اسفند ۱۳۸۸، در قالب ۳۰۰ برنامه ضبط و پخش شد. مدت‌زمان هر قسمت نیز براساس موقعیت و مسئولیت‌های شهید و میزان اطلاعاتی که از او به دست می‌آمد، بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه متغیر بود. پخش این برنامه بین ساعت ۱۹:۳۰ تا ۲۰ و هفته‌ای یک‌بار پخش می‌شد.

مأخذ:  ابوترابی زارچی، ابوالقاسم (کارگردان مستند کوچۀ گل محمدی)، مصاحبه با مؤلف، ۱۵ تیر ۱۳۹۹.

  / مرضیه اسماعیلی/